Wystawa Nowa Huta dla Wolnej i Niepodlegej
Zapraszamy Pastwa na wystaw o opozycyjnej Nowej Hucie. Brzmi to troch paradoksalnie, bo najmodsza dzielnica Krakowa powstaa w okresie stalinizmu, kojarzy si zdecydowanie z ideologi socjalistyczn.
A jednak od samego pocztku istnienia Nowej Huty, najpierw wrd jej budowniczych, potem mieszkacw byway jednostki, dla ktrych system polityczny zaprowadzony w Polsce przez Sowietw, by nie do przyjcia. Byli onierze Armii Krajowej, oficerowi przedwojennego Wojska Polskiego, czy onierze wyklci budowali Now Hut i czasem gono wyraali swj negatywny stosunek do komunistycznych wadz.
Koniec lat 50. XX. przynosi pierwszy powany bunt mieszkacw Nowej Huty przeciwko wadzy ludowej decyzja o cofniciu pozwolenia na budow kocioa na os. Teatralnym doprowadzia do walk ulicznych 27 i 28 kwietnia 1960 r. Przeszy one do historii jako Obrona krzya w Nowej Hucie. Wydarzenie to nie tylko zakoczyo spoeczny eksperyment wadz prb stworzenia nowego czowieka wzorowanego na czowieku sowieckim, ale zaprojektowao pniejsz nowohuck opozycj.
Do obrony krzya odwoywaa si pierwsza opozycyjna organizacja w Nowej Hucie Chrzecijaska Wsplnota Ludzi Pracy, notabene wydawaa drugoobiegowy Krzy Nowohucki. Franciszek Grabczyk, wspzaoycie ChWLP, by jedynym, oficjalnym nowohuckim wsppracownikiem Komitetu Obrony Robotnikw. Wreszcie czonkowie ChWLP rozpoczli 26 sierpnia 1980 roku godowy strajk solidarnociowy z robotnikami Wybrzea.
W tym samym czasie do Huty im. Lenina przychodziy pocigi ze lska, na ktrych grnicy demonstrowali swj pogld na stosunkow sab akcj strajkow, pisali na burtach wagonw: Krakowiacy chuje nie Polacy!.
I znowu paradoks: nieliczne strajki przerodziy si w szybk organizacj NSZZ Solidarno, w kombinacie zwan Komitetem Robotniczym Hutnikw (KRH). W sierpniu i wrzeniu 1980 roku rozpocz si nie tylko w Nowej Hucie wielki ruch spoeczny odnowy ludzi i pastwa. Niestety zdawiony przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego wprowadzeniem stanu wojennego.
To wtedy na pierwsze strony kart historii ponownie wdziera si Nowa Huta bowiem na tutejszych ulicach odbywaj si jedne z najpotniejszych demonstracji przeciwko generaowi w Polsce. Tutaj Stanisaw Malara i ks. Wadysaw Palmowski utworzyli tajny zwizek zawodowy - Spoeczny Fundusz Pomocy Pracowniczej. W nowohuckich kocioach w Bieczycach i Mistrzejowicach prnie dziaali duszpasterze Solidarnoci z ksidzem Kazimierzem Jancarzem na czele, ktrego sawa niezomnego kapelana opozycji wykraczaa daleko poza Krakw.
Gliniane nogi upadajcego systemu socjalistycznego w Polsce zaczy si mocniej chwia, kiedy 26 kwietnia 1988 roku zastrajkowa wydziay HiL z Walcowni Zgniataczem na czele. Wprawdzie przerwaa go brutalna pacyfikacja, ale poruszony kamie spowodowa lawin: strajki w Polsce, porozumienia Okrgego Stou i kontraktowe, bo nie w peni wolne, wybory 4 czerwca 1989 roku. W 25. rocznic tamtych wydarze przedstawiamy Pastwu wystaw Nowa Huta dla Wolnej i Niepodlegej.
Wernisa 29 IV 2014 godzina 14.00
Wystawa czynna: 30 IV 5 X 2014, wtorek-niedziela 9.30-17.00
Bilety: 5 z, 4 z ulgowe, 3,50 z (szkolny i grupowy), 10 z rodzinny (2+2),
roda: wstp wolny
|